MÜBADELENİN 100. YILI ANILACAK

MÜBADELENİN 100. YILI ANILACAK

Bodrum Belediyesi bünyesinde faaliyetlerine devam eden Bodrum Deniz Müzesi ve Bodrum
Girit ve Yunanistan Göçmenleri Derneği iş birliği ile mübadelenin 100. yılı, özel bir program
ile anılacak.
Koleksiyonları arasında bulunan mübadele öncesi ve sonrası Bodrum’a yerleşenlerin etkisini
ve karşı kıyılarla olan etkileşimi en iyi şekilde anlatan “tekne modelleri” ve “süngercilik”
sergileriyle Bodrum Deniz Müzesi, iş birlikçisi Bodrum Girit ve Yunanistan Göçmenleri
Derneği ile 5-6 Nisan 2023 tarihlerinde mübadelenin 100. yılına özel bir program hazırladı.
Bodrum Ticaret Odası (BODTO) Konferans Salonu ve Sergi Salonu’nda gerçekleştirilecek
program kapsamında “Kültürel Hafıza:Nasıl Hatırlar, Neden Unuturuz?” başlıklı interaktif
eğitim semineri, “Hatırlar mısın?” adlı fotoğraf sergisi, davetli konuşmacılar, kitap imza
etkinlikleri, belgesel gösterimi ve Bodrum’a göç etmek zorunda kalan Giritlilerin korudukları
mutfak kültürlerinin içerisinde yer alan birebir reçetesiyle yapılan Girit usulü kara sübyeli
pilavın tadımı yer alacak.
1923 yılında Türkiye ve Yunanistan arasında gerçekleşen nüfus mübadelesiyle Rumlar ve
Müslümanlar karşılıklı zorunlu göçe tabi tutulmuşlardır. Mübadelenin Bodrum’daki izleri
bağlamında düzenlenen Mübadelenin 100. Yılı Özel Programında “kültürel hafıza” olgusuna
giriş yapılacak seminer programıyla birlikte mübadele öncesi ve sonrası bu değişimin
parçaları olan, aynı zamanda Bodrum Deniz Müzesi yazarları olan Bodrumlu kişilerle
konuşma ve imza etkinlikleri, konuyla ilgili denizcilik odağında bir araştırma sunumu,
belgesel gösterimi ve fotoğraf sergisi gerçekleşecektir.
Kültürel ve sosyal boyutuyla Bodrum’da izleri bulunan mübadelenin 100. yılı etkinlikleri
kapsamında “hafıza”, “hatırlama” ve “unutma” gibi olgular ön plana çıkıyor. Etkinlikler 5
Nisan Çarşamba günü saat 10.00’da Eğitimci Dr. Meltem Ulu’nun “Kültürel Hafıza: Nasıl
Hatırlar, Neden Unuturuz?”başlıklı interaktif eğitim semineri ile başlayacak. İki gün sürecek
eğitim kapsamında “Kültürel hafıza nedir?”, “Toplumlar geçmişi nasıl hatırlar?”, “Toplumlar
neden ve nasıl unutur?”, “Unutma Biçimleri” ve “Nostalji nedir?” gibi konulara yer verilecek.
Eğitimin devamında “Kolektif Hafıza kapsamında tarih, bireysel hafıza, zaman ve

mekânilişkisi”, “Günümüzde Yaşanan Bellek Patlaması ve Sebepleri: Sözlü Tarih Kültürel
Hafızanın Neresinde?” ve “Türkiye’de Bellek Çalışmaları” konuları incelenecek. İsteyen
katılımcıların beraberlerinde getirecekleri objeler, fotoğraflar, evraklar seminerin interaktif
olmasını destekleyerek içeriğin derinleşmesini sağlayacak. Semineri tamamlayan katılımcılara
ise katılım belgesi takdim edilecek.
Program kapsamında davetli konuşmacıların sunumları ve kitap imza etkinlikleri de yer
alıyor. Konuşmacı Timuçin Binder’in “Denizcilik ve Mübadele” başlıklı sunumunda 1923-24
mübadelesinden dolayı Ege Denizciliğinin, öncelikli olarak Bodrum üzerinden olmak üzere
geçirmiş olduğu değişiklikleri ve Bodrum’da denizciliğin yeniden doğuşunu konuşulacak.
Aynı günün devamında Bodrum Deniz Müzesi Yayınları arasında bulunan “Meltemin
Anatoli’ye Savurdukları, Dedem Kılavura İbrahim’in Girit’ten Göçü” kitabının yazarı
Hüseyin Yeter Şakar ile söyleşi, ardından kitabın imza etkinliği gerçekleşecek. Giritli dedesi
Klavura İbrahim Reis’in hayatını ve babası Derviş’in on yaşında ata topraklarından
kaçmalarına sebep olan acı olayların hikâyesini, babasından bizzat dinlediği gibi anlatan
Hüseyin Şakar’la mübadele anılarının nesilden nesle hafızalarda yaşadığı bir kez daha
hissedilecek.
Bodrum’a göç etmek zorunda kalan Giritlilerin korudukları mutfak kültürüyle ilgili, kayıt
altına alınan reçeteleri ve kültürel incelemeyi içeren, Bodrum Deniz Müzesi Yayınları
arasında yer alan “Kumbahçe Sofraları, Girit Üstü Bodrum’un Denizci Yemek Kültürü” kitabı
üzerinden, kitabın yazarı Reyhan Bayındır Gönenç ve projeyi başlatan ve anlatıcı Zehra
Denizaslanı tarafından konuyla ilgili söyleşi ve ardından kitabın imza etkinliği 6 Nisan günü
14.30’ta gerçekleşecek.
BELGESEL GÖSTERİMİ “PARAMPARÇA”
Yönetmenlerinin Orhan Tekeoğlu ve Nurdan Tekeoğlu; yapımcılarının ise Medya Ton ve
Nurdan Tekeoğlu olduğu “Paramparça” adlı belgeselin, 6 Nisan Perşembe günü 18.30’da
(BODTO) Konferans Salonu’nda gösterimi yapılacak. 1924 mübadelesinde Girit’e bağlı
Spinalonga adasından Bodrum’a göç eden bir ailenin 70 yaşını aşmış kızı, 3. kuşak bir
mübadil olan Zehra Denizaslanı’nın hayatını anlatan Paramparça’nın yönetmenlerinden
Orhan Tekeoğlu belgesel hakkında şunları iletiyor: “Göç, kültürel ve sosyal boyutu olan bir
olgu. Türkiye, dünyada göçten en çok etkilenen ülkelerin başında yer alıyor. Mübadele
döneminde yaklaşık 2 milyon insanın zorunlu göçe tabi tutulması, gerek Türk gerekse
Yunanistan halkları arasında derin travmalar yarattı. Her bir mübadilin anlattıkları bir filme ya
da belgesele konu olabilecek önemde. Mübadelenin 100.yıl dönümü kapsamında biz de bir
belgesel çalışması yaptık. Paramparça adlı belgeselimiz, 1924 mübadelesinde Girit’e bağlı
Spinalonga adasından Bodrum’a göç eden bir ailenin 70 yaşını aşmış 3.kuşak mübadil bir
kadınının yaşamı üzerinde kurulu. Belgeselin kahramanı Zehra Hanım’ın yaşam öyküsünü
dinlediğimde ‘işte hikâyemizi bulduk’ dedik. Belgesel projesi üzerinde kişi ve mekânlar
üzerinde uzun bir süre çalıştık, arşiv taraması yaptık, tanıklarla konuştuk. Dünyanın en güzel
yerlerinden biri olan Bodrum’da yaşayan Zehra Hanım, ‘bu kadarı da olmaz’ dedirten inişli
çıkışlı hayatını tüm samimiyetle bizimle paylaştı”.

MÜBADELENİN AYRDIĞI VE BİRLEŞTİRDİĞİ HAYATLARA DAİR BİR SERGİ
“HATIRLAR MISIN?”
Ali Şengün arşivinden 30 fotoğraflık seçki, BODTO Sergi Salonu’nda 5-6 Nisan tarihleri
arasında 09.00-17.30 saatleri arasında izleyicisiyle buluşacak. Hatırlar Mısın? adlısergi,
mübadelenin ayırdığı ve birleştirdiği hayatlara, mübadele döneminde ve sonrasında farklı
dönemlere ait Bodrum ve mübadele fotoğraflarını içeriyor.
Programın tüm detayları ve saatleri aşağıda yer alıyor:
BİRİNCİ GÜN 5 Nisan 2023, Çarşamba
10.00 Açılış Programı
Ahmet Aras-Belediye Başkanı, Zehra Denizaslanı-Bodrum, Girit ve Yunanistan Göçmenleri Derneği Başkanı,
Selen Cambazoğlu-Bodrum Deniz Müzesi Müdürü, Kemale Özkaplan-Mübadil
İnteraktif Eğitim Semineri “Kültürel Hafıza: Nasıl Hatırlar, Neden Unuturuz?”
Eğitimci: Dr. Meltem Ulu
10.30 Kültürel hafıza nedir?
Toplumlar geçmişi nasıl hatırlar? Toplumlar neden ve nasıl unutur?
12.30 Kahve arası-Girit usulü kara sübyeli pilav tadımı
13.00 Unutma Biçimleri
Nostalji nedir?
15.00 Kahve arası
15.15 Davetli Konuşmacı, Sunum “Denizcilik ve Mübadele” Konuşmacı: Timuçin
Binder
16.15 Davetli Konuşmacı/Yazar Kitap İmza “Meltemin Anatoli’ye Savurdukları, Dedem
Kılavura İbrahim’in Girit’ten Göçü” Yazar/Konuşmacı: Hüseyin Yeter Şakar
09.00-17.30 Fotoğraf Sergisi "Hatırlar mısın?"(Ali Şengün katkılarıyla)
İKİNCİ GÜN 6 Nisan, Perşembe
Eğitimci: Dr. Meltem Ulu
10.00 Kolektif Hafıza Ve Tarih İlişkisi
Kolektif Hafıza Ve Bireysel Hafıza İlişkisi
Kolektif Hafıza Ve Zaman İlişkisi
Kolektif Hafıza Ve Mekân İlişkisi
12.00 Kahve arası-Girit usulü kara sübyeli pilav tadımı
12.30 Günümüzde Yaşanan Bellek Patlaması Ve Sebepleri: Sözlü Tarih Kültürel Hafızanın
Neresinde?
Türkiye’de Bellek Çalışmaları
14.15 Kahve arası
14.30 Davetli Konuşmacı/Yazar Kitap İmza “Kumbahçe Sofraları, Girit Üstü
Bodrum’un Yemek Kültürü” Yazarlar/Konuşmacılar: Reyhan Bayındır Gönenç, Zehra
Denizaslanı
18.30 BELGESEL GÖSTERİMİ “PARAMPARÇA” Yönetmen Orhan ve Nurdan
Tekeoğlu katılımıyla-Süre: 60’

09.00-17.30 Fotoğraf Sergisi "Hatırlar mısın?"(Ali Şengün katkılarıyla)
*Semineri tamamlayan katılımcılara Katılım Belgesi verilecektir.

Kültürel Hafıza ve Hüzünlü Kayıkları programı hakkında detaylı bilgi almak için
bodrumdenizmuzesi.org web sitesi, Bodrum Deniz Müzesi sosyal medya hesapları ve Bodrum
Belediyesi hesapları takip edilebilir.

MELTEM ULU
1975 yılında İstanbul’da doğdu. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halka İlişkiler ve Tanıtım Bölümünden
mezun olduktan sonra reklam sektöründe çalıştı. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Antropoloji Bölümünde doktora
eğitimini tamamladı. Doktora eğitimi sürecinde İngiltere’ye Kent University’e ziyaretçi araştırmacı olarak gitti
ve “Değişen İstanbul’un Tanıdıkları: Düğün ve Aile Fotoğrafları” adıyla tezini yayınladı. Biyografi, göç,
antropoloji alanıyla ilişkili çocuk kitapları yazmaya başladı. Yayımlanmış pek çok çocuk kitabının yanı sıra
Cevat Şakir'in biyografik hayat hikayesinin kurgusal metinlerle desteklenerek yazılan 'Halikarnas Balıkçısı'nın
Yolculuğu' Bağlam Yayıncılık etiketi ile yayınlandı. Acıbadem Üniversitesi Sosyoloji Bölümüne bağlı olarak
kültürel hafıza, fotoğraf okuma, kültürel çalışmalar gibi alanlarda dersler vermektedir.
TİMUÇİN BİNDER
Antropolog ve denizcilik tarihi araştırmacısı Timuçin Binder Bodrumludur ve Bodrum’da yaşamaya devam
etmektedir. Purdue Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümünü 4. Sınıfta bırakarak UC Berkeley Üniversitesi
Antropoloji ve Arkeoloji Bölümünden mezun olmuştur. İTÜ ve Bilgi Üniversitesinde misafir öğretim görevlisi
olarak antropoloji ve tarih dersleri vermiştir. Deniz turizmiyle ilgilenmiş, kaptanlık, rehberlik yapmış ve aile
şirketinde turizm faaliyetleri ve müdürlük görevlerinde bulunmuştur. Bodrum Deniz Müzesinin kuruluş
aşamasından günümüze kadar denizcilik tarihi araştırmalarıyla müzeye katkı vermekte ve danışma kurulu
üyeliğini devam ettirmektedir. Geleneksel denizcilik, Bodrum ve Ege tekneleri, geleneksel yelken armaları,
antikçağ navigasyonu, Halikarnas Balıkçısı ve denizcilik, doğa ve ekolojik yaşam konuları üzerine çalışmalar ve
etkinlikler düzenlemekte ve konferanslar vermektedir. Kolektif katılımla desteklenen Kayık 1934 motorsuz
ekolojik yelkenli projesini başlatmış, bu projenin ana hedefi olan geleneksel denizciliği ekolojik yaşam
farkındalığıyla birleştirmek, bu amaçla söz konusu geleneksel yelkenliyi erişime açmak ve müze projelerinde
kullanmak üzere yapımına devam etmektedir.
HÜSEYİN YETER ŞAKAR
23 Mayıs 1936 yılında, Klavura lakaplı Girit kökenli bir ailenin altıncı ve son çocuğu olarak Bodrum Kumbahçe
Mahallesi’nde doğdu. Terzilik mesleğinde karar kıldı ve hayatının on yılını terzilik mesleğine verdi. Ardından
eşiyle birlikte Almanya’ya çalışmaya gitti. Yedi yıl kaldığı gurbetten sonra Bodrum’da Barbaros Pansiyon’u
işletti, Derviş isimli, on bir metre boyunda, bot tipi bir tekneyle de deniz turizmine katkıda bulundu.
Gençlik yıllarında sosyal faaliyetler içinde olup Bodrum folklorunun tanıtılmasıyla ilgili ve çaldığı bağlama
enstrümanıyla birçok etkinlikte bulundu. 1959 yazında, Yapı Kredi Bankası’nın Türkiye çapında düzenlediği ve
İstanbul Açık Hava Tiyatrosu’nda Üçüncü Halk Oyunları Bayramı’na, Bodrum Folklor Ekibi’yle katıldı. Ekip
arkadaşlarından Rüştü Gür ve Kavalcı Ali Dayı’yla TRT İstanbul Radyosu’nda yayınlanan Yurttan Sesler
programında o güne kadar tanınmayan Bodrum‘un yöresel türkülerinin radyoda çalınmasına ve Türkiye çapında
tanınmasına vesile oldu. Ankara TRT Televizyonu’nda seri olarak yayınlanan Öyküleriyle Türküler programı
için yapılacak çekimde, Bodrum’un meşhur türküsü Çökertme’nin hikâyesinde bizzat türkünün kahramanı
Halil’i oynayarak Bodrum’un tanınmasına katkıda bulundu. 2009 Eylül’ünde, Kültür ve Turizm Bakanlığının
katkılarıyla, Bodrum Giritlileriyle ilgili bir belgeselde oynamak üzere yapımcının davetiyle Girit’e gitti, orada
ata toprağıyla tanışarak belgesele katkıda bulundu. 2019 yılının Mart ayında Mazimdeki Bodrum ve

Bodrumlular, Aralık 2021’de ise Bodrum Deniz Müzesi Yayınlarından Meltemin Anatoli’ye Savurdukları eseri
yayımlanmıştır. Şakar, eşi Zehra Hanım, oğlu Derviş, kızı Nursu, torunları Kaan, İrem, Asra ve Sahra’yla
sağlıklı ve mutlu bir hayat sürdürmektedir.
ZEHRA DENİZASLANI
Zehra Denizaslanı, 7 Haziran 1952’de dedesinin mübadele ile geldiği Bodrum’daki iskân evinde denizci bir
babanın, ev hanımı bir annenin en büyük çocuğu olarak dünyaya geldi. İlkokul eğitimini Bodrum’da
tamamlayarak Kız Sanat Okulundan mezun oldu. 1968 yılında tekne ustası Ali Kemal Denizaslanı ile nişanlanıp
bir yıl sonra evlendi. Girit kültürünün ve mutfağının yaşatılıp gelecek kuşaklara aktarılması için birçok farklı
projede bizzat çalışmalar üstlendi.
Bizim Mahallenin Giritlileri adlı belgesel türündeki filmin çalışmalarında yer aldı. İki yıl üst üste “Bodrum
Gelinleri” adlı fotoğraf sergisini yürüttü. Dünya Kadınlar Günü’nde İTÜ’de Kadının Adı Var isimli programda
konuşmacı olarak yer aldı. Giritli sanatçıları Bodrum’la buluşturarak Girit müziğini ve kültürünü tanıtan
gecelerin projelerini yürüttü. Bodrum Deniz Müzesinde mübadele ve göçle ilgili gerçekleştirilen etkinliklerde
sunumlar yaptı. Muğla ve Bodrum’da Girit yemekleri tanıtan tadım günleri gerçekleştirdi. Bodrum Girit ve
Yunanistan Göçmenleri Kültür ve Dayanışma Derneğinin kurulmasına öncülük ederek derneğin kuruluşundan bu
yana da dernek başkanlığı görevine devam etmektedir. Bir kızı, bir oğlu ve dört tane torunu olan Denizaslanı,
Zehra’nın Girit Mutfağı isimli lokantasında Girit kültürünü ve Girit yemeklerini yaşatmaya devam ediyor.
REYHAN BAYINDIR GÖNENÇ
Reyhan Bayındır Gönenç, 1962’de Denizli’de doğdu. Babasının görevi nedeniyle çocukluk yılları Bodrum
Kumbahçe Mahallesi’nde geçti. Lise eğitimini İzmir Kız Lisesinde, lisans eğitimini Dokuz Eylül Üniversitesi
İşletme Fakültesinde tamamladı. Özel bankaların yönetici kadrolarında çalıştı, beş yıl Bodrum’da sahibi olduğu
Ada Kafe’yi işletti. Ardından başlayan fotoğraf tutkusuyla AÖF Fotoğrafçılık ve Kameramanlık ön lisans
programını bitirdi. Yaptığı fotoğraf gösterileri izleyicisiyle buluştu, pek çok karma sergiye katıldı. Fotoğraf
çalışmaları onu yazmaya yöneltti. Radikal gazetesi başta olmak üzere gazete ve dergilerde Ege kültürü ve gezi
üzerine yazdığı çok sayıda yazısı, fotoğraflarıyla birlikte yayımlandı. Reyhan Bayındır Gönenç, evli ve iki
köpeği-iki kedisiyle Bodrum’da çalışmalarını sürdürüyor.

ALİ ŞENGÜN
1965 yılında Bodrum’da doğdu. Bodrum Atatürk İlköğretim Okulundan sonra öğrenimini İzmir Atatürk
Lisesinde tamamlamıştır. Askerlik sonrası Bodrum Belediyesi’nde çeşitli kademelerde 12 yıl çalıştıktan sonra, Yalı Belediyesi kuruluşunda görev alarak 7 senelik hizmetin sonunda emekli olup Paşalılar Petrol’de çalışma hayatına devam etmektedir. Evli olup 3 çocuk ve 1 torun sahibidir. Yaklaşık 15 yıldır eski Bodrum'a ait fotoğraf, dergi, kitap, yayın ve belge toplamakta ve topladığı arşiv malzemesi üzerinden çeşitli sergiler yapmaktadır.

Bodrum Deniz Müzesi Hakkında:
Bodrum Deniz Müzesi, Bodrum Ticaret Odası ve Bodrum Belediyesinin önemli katkılarıyla 15 Ekim 2011
tarihinde ziyarete açılmış; Cevat Şakir Kabaağaçlı Koleksiyonu, Bodrum Tekne Modelleri Koleksiyonu ve
6.000’e yakın kabuğun yer aldığı Hasan Güleşçi Deniz Kabukları Koleksiyonları ile Bodrum denizcilik tarihinin
geçmişten günümüze intikal eden belgeleri, objeleri ve değerleri üzerinde deniz tarihimizi aydınlatacak bilimsel
araştırmaları yaparak deniz ve denizcilik kültürüne sahip çıkmak amacıyla çalışmalarına devam etmektedir.
Müze, Bodrum ile özdeşleşmiş entelektüel yaşam ustası Halikarnas Balıkçısının albümünden seçilmiş özel
fotoğraflarıyla yaşamından kareler, tarihi belgeler, kendi kaleminden yazdığı yazıları, çizdiği resimleri ve kişisel eşyaları ile kızı İsmet Kabaağaçlı ve Halikarnas Balıkçısı’nın manevi oğlunun Prof. Dr. ŞadanGökovalı’nın bağışları ile zengin bir arşive ait. Bodrumlu sanatkâr/usta Ali Kemal Denizaslanı tarafından yapılan 48 adet “Bodrum tipi” model tekneler müzede süngercilik, balıkçılık ve nakliyecilik koleksiyonları olarak sergilenmekte.
Portal üzerinden arşivini ve koleksiyonlarını araştırmacılara ve meraklılara sunmak için faaliyetlerine ve
çalışmalarına devam etmekte olup eğitim programları, çocuk atölyeleri, etkinlikler, programlar, birçok projesahipliği ve proje ortaklığını yürütmektedir. Yayınevi olarak da çalışmalarına devam etmekte ve yayınlarını okuyucuyla buluşturmaktadır.

Bodrum Deniz Müzesi İletişim Numarası: 0 530 232 14 83