26 Kasım Dünya Zeytin Ağacı Günü: Didim’in Hafızasında Saklı Bir Miras

26 Kasım Dünya Zeytin Ağacı Günü: Didim’in Hafızasında Saklı Bir Miras

Bir ağacın insanlık tarihiyle, barışla, bereketle ve coğrafyanın kaderiyle bu kadar iç içe geçmesi her zaman mümkün değildir. Ama zeytin ağacı böyle bir ağaçtır. Bugün, 26 Kasım Dünya Zeytin Ağacı Günü’nü kutlarken hem kişisel hafızamda hem Didim’in topraklarında çok derin bir anlam karşıma çıkıyor.

Bu özel gün ne zaman ilan edildi?

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), zeytin ağacının barışı temsil eden evrensel bir sembol oluşunu vurgulamak amacıyla 2019 yılında 26 Kasım’ı Dünya Zeytin Ağacı Günü ilan etti. Ama bu tarih aslında insanlık hafızasının çok daha uzun bir yolculuğunun işaretidir.

Çocukluğumdan Didim’e Uzanan Zeytin Yolculuğu

Çocukluğumun geçtiği İzmir Şirinyer’deki mütevazı evimizin bahçesinde dört tane zeytin ağacı vardı. 1960’ların Şirinyer’ini hatırlayanlar bilir; etraf zeytin tarlalarıyla doluydu. Sabahları penceremizi açtığımızda karşımıza çıkan şey kuş sesleri ve zeytin kokusuydu.

Bugün aynı yerlere baktığımda içimde bir sızı hissediyorum.
O yeşil zeytin tarlaları gri beton yığınlarına dönüşmüş durumda. Yeşilin sessiz dili gitti; yerine gürültülü, aceleci bir beton şehir kuruldu. Bu yüzden belki de zeytin ağacının kıymetini daha iyi anlıyorum.

Yıllar sonra Aydın Didim’e yerleştikten sonra, eşim Zekiye Sarışın ile oturduğumuz sitenin bahçesine iki zeytin fidanı diktik. Onlara çocuklarımız gibi bakıyor, dallarında ilk kez çıkan minicik zeytinleri gördüğümüzde büyük bir sevinç yaşıyoruz. Bir ağacın insanda bıraktığı iz, bazen bir şehirden bile güçlü olabiliyor.

Didim’in Zeytin Dostları

Didim’de yıllardır zeytinle hemhal olan, bu coğrafyanın ruhunu yaşatan dostlarımız var.
Hemen aklıma gelen isimler:

Yusuf Deveci

Bülent Eser

Hasan Çarıkçı

Oğuz Aşkın

Mümin Kamacı

Hilmi Yıldırım

Şenol Duman

Mustafa Duman

Ali Çağlar

Turhan Gökçe

Fahri Kösem

Ramazan Özalp

Servet (Hasan) Cengiz

Serhat Cengiz

Mehmet Üstündağ

(Unuttuklarım affetsinler.)

Onlar sadece zeytin üreticisi değil; bu kentin yeşil hafızasının bekçileri, zeytin kültürünün taşıyıcılarıdır.

Zeytin Neden Ölümsüzdür?

Zeytin ağacına “ölümsüz” denmesinin sebebi sadece uzun ömürlü olması değildir.
Ama evet, binlerce yıl yaşayabilir.
Kuraklığa, fırtınaya, yangına bile direnebilir.
Bir dalı kırılsa yeniden filiz verir.

Ama asıl ölümsüzlüğü, insanlık tarihindeki yerinden gelir:
Barışın simgesidir.
Bereketin simgesidir.
Bilgeliğin simgesidir.
Medeniyetlerin ortak dilidir.

İnsanlar göç etmiş, imparatorluklar yıkılmış, sınırlar değişmiş; ama zeytin ağacı hep aynı vakur duruşuyla yerinde kalmıştır.

Bu yüzden Didim’in anıt zeytin ağaçlarına baktığımızda sadece bir bitki değil, binlerce yıllık bir hikâyeyi görürüz.

Didim Belediyesi’nin Mesajı: “Zeytin Ağacı Didim’in Hafızasıdır”

26 Kasım Dünya Zeytin Ağacı Günü kapsamında Didim Belediyesi’nin yayımladığı anlamlı mesaj, bu kadim ağacın önemini bir kez daha hatırlattı.

Açıklamada zeytin ağacının 5.000 yıllık Anadolu tarihi boyunca yaşamın ayrılmaz bir parçası olduğuna dikkat çekiliyor. Zeytinyağının yalnızca sofralarımızda değil; tıptan ritüellere, aydınlatmadan spora kadar birçok alanda insanlığa hizmet ettiği belirtiliyor.

Başkan Hatice Gençay’ın sözleri ise bu mirasın özeti niteliğinde:

“Zeytin ağacı sadece bir ağaç değildir; Didim’in hafızası, geçmişi ve geleceğidir. Bu kadim mirası korumak ve gelecek nesillere aktarmak bizim en temel sorumluluklarımızdandır.”

Bu sözlerin altına her Didimli, her zeytin üreticisi, her doğa sevdalısı imzasını atabilir.

Barışın Evrensel Sembolü Didim’de Yaşamaya Devam Ediyor

UNESCO’nun ilan ettiği bu özel gün, hepimize önemli bir çağrıdır:

Barışın sembolü olan zeytini korumak,

Biyolojik çeşitliliği tehdit eden koşullara karşı durmak,

Bu kadim ağacı sadece hatırlamak değil, yaşatmak,

Ve gelecek kuşaklara eksiksiz bir şekilde aktarmak.

Didim Belediyesi’nin bu konuda gösterdiği kararlılık, bu kentin geleceğinin yeşil kalması adına kıymetlidir.

Son Söz: Zeytinin Kökü Bu Topraklarda, Gövdesi İnsanlığın Ortak Vicdanında

Zeytin ağacının gövdesi buruşuk, dalları kavisli, yaş aldıkça güzelleşen bir bilgeyi andırır.
Ona dokunan herkes bir tarih parçasına dokunduğunu hisseder.

Bugün Didim’de, Şirinyer’de, Ege’nin herhangi bir köşesinde bir zeytin ağacının gölgesine oturduğunuzda, aslında insanlığın binlerce yıllık ortak hatırasına yaslanıyorsunuz.

Ben çocukluğumdaki dört ağacın hatırasını, eşim Zekiye Sarışın ile birlikte bugün sitenin bahçesindeki iki genç fidanda yaşatıyoruz.

Bu mirasın kıymetini bilen herkes için 26 Kasım yalnızca bir gün değil; bir çağrı, bir sorumluluk, bir hatıradır.

Zeytinin ölümsüzlüğü bize şunu öğretir:
Toprakla bağı olan hiçbir şey kaybolmaz.
Yeter ki biz koruyalım.

Yusuf Mehmet Sarışın
Yeni Didim Haberim – Genel Yayın Yönetmeni